Historia szkoły

W 2024 roku przypada 300. rocznica powstania naszej szkoły. Wmurowanie kamienia węgielnego pod  budowę, 25 kwietnia 1724 roku, przyjęło się uważać za pierwsze wydarzenie inicjujące naszą historię. Jej częścią są również dzieje siedziby, czyli  budynku usytuowanego przy obecnej ul. Jana Pawła II.

Stoi obok kościoła Trójcy Św, po którego drugiej stronie znajduje się, powstałe  w tym samym czasie, Seminarium Duchowne. Właściwie przez 238 lat, do roku 1962,  był jedyną siedzibą szkoły. We wrześniu 1962 roku, po przeprowadzce liceum do nowoczesnego na tamte lata budynku przy ul. Ks. Piotra Ściegiennego, zaczął mieć własną historię. I chociaż mieści obecnie Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką i Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego, to dla wielu pokoleń żeromszczaków jest wciąż, budzącym ciepłe uczucia i troskę, ich szkolnym  budynkiem.

 Dzięki tropicielskim zdolnościom kolegi Jacka Jopowicza zaczynamy publikować fotografie przedstawiające ciekawe ujęcia „starej szkoły”. Tutaj widok z 1931 roku z dzwonnicy katedralnej w kierunku południowym na górę Telegraf.

117 lat temu, 3 lutego 1905 roku o godzinie 10.00, tak jak w innych miastach Królestwa Polskiego,  uczniowie Męskiego Gimnazjum Rządowego, czyli nasi dużo starsi koledzy,  przerwali naukę i rozpoczęli strajk o polską szkołę. Do strajku przyłączyły się uczennice z gimnazjum żeńskiego. Kielecki protest był najlepiej przygotowany w całym Królestwie Polskim. Wydarzeniom tym została poświęcona pamiątkowa tablica z marmuru chęcińskiego o treści: W tem miejscu dn. 3 II 1905 r. młodzież rzuciła hasło walki o szkołę polską i opuściła mury gimnazjum rosyjskiego. Ku pamięci tego czynu fundują tablicę uczestnicy walki i uczniowie Gimnazjum im. M. Reja. 3 II 1933 r. Została umieszczona na korytarzu szkolnym pierwszego piętra ( obecnie siedziba Muzeum Lat szkolnych S. Żeromskiego).

O strajku  przypomniały w dniu rocznicy:

 Radio Kielce https://www.radio.kielce.pl/wiadomosci/mlodziez-wszechpolska-upamietnila-strajk-szkolny-z-1905-roku,152951

Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził  w grudniu 2021 roku  przysługujący absolwentowi liceum, Krzysztofowi Nyczajowi ( matura 1991), status działacza opozycji antykomunistycznej.  Jej widomym znakiem jest honorowa odznaka ( powyżej).

Druk rozprawy o meteorytach zatytułowany:   „Rosprawa o aerolitach czyli deszczu kamiennym…” wykonany w kieleckiej drukarni Jana Nepomucena Wodziczki  w 1820 roku będzie można od 12 marca 2021 r. oglądać w Muzeum Historii Kielc ( ul. Leonarda 4 ) na wystawie z cyklu „Sala dla kolekcjonera". Jej autorem jest Franciszek Makólski, nauczyciel przyrody i statystyki w Szkole Wojewódzkiej w Kielcach, czyli w naszej szkole. Roprawa to jego praca doktorska, złożona na Uniwersytecie Jagiellońskim, na którym studiował.  Jest to , jak podaje Muzeum, pierwsza w Polsce, a prawdopodobnie i na świecie praca dotycząca meteorytów. Stanowi przegląd stanu badań zagranicznych uczonych.

Autor jest postacią interesującą.  Ponoć podróżował po świecie, był w Anglii, Włoszech i Turcji. Władał  językiem francuskim, łacińskim, niemieckim, włoskim. Miał się też uczyć chińskiego. ( strona: Wędrówki przez stulecia. Bebelno i okolice). Jeszcze jako nauczyciel Szkoły Wojewódzkiej dzierżawił majątki m.in. Bebelno i Dzieżgów.  W Dzieżgowie zmarł i tam został pochowany w 1853 roku.  I co ciekawe – był spokrewniony z rodziną Żeromskich. To wuj matki Stefana Żeromskiego.

Na stronie kielce.naszemiasto.pl ukazały się zdjęcia z 1932 roku, pochodzące z zasobów Archiwum Państwowego w Kielcach, przedstawiające uczniów szkoły, wówczas Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Reja,  w czasie kursu narciarskiego na Pierścienicy. Na jednym z nich w tle widoczna pierwsza w tym miejscu, zbudowana w 1930 r., drewniana skocznia narciarska. Kolejna, również drewniana,  została zbudowana w 1954 r., a betonowa w 1969. Ostatecznie skocznę zburzono w wrześniu 2006 r. Może rozpoznajecie na zdjęciach któregoś z uczniów? Prosimy o wiadomość.

Informację wyszperał kolega Jacek Jopowicz. Dziękujemy

Dzięki patriotycznym kartkom wielkanocnym z okresu międzywojnia, odkryliśmy na nowo ich autora, malarza Tadeusza Rybkowskiego, absolwenta naszej szkoły z roku 1865. Jest on autorem rysunku przedstawiajacego wygląd szkoły w roku 1862.

Urodził się w 1848 roku w Kielcach, ale dzieciństwo spędził w Opatowie. Naukę w Szkole Wyższej Realnej w Kielcach ( czyli naszej szkole) rozpoczął w 1857, egzamin maturalny zdał z odznaczeniem w 1865 roku już w szkole o zmienionej nazwie - w Gimnazjum Klasycznym (od 1862). Rok przepracował jako nauczyciel w Instytucie Hermana Hillera przy ul. Leśnej w Kielcach, po czym podjął studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym w Szkole Głównej w Warszawie pracując jednocześnie w warszawskim magistracie. Został przez władze miasta doceniony za ogólą wiedzę i zdolności rysunkowe i wytypowany jako stypendysta rządowy do ASP w Petersburgu. Wybrał prywatną praktykę budowniczo-inżynierską, która umożliwiła mu sfinansowanie nauki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym czasie poznał Oskara Kolberga, któremu wykonywał później rysunki do jego studiów etnograficznych.

Według ostatnich ustaleń Urzędu Marszałkowskiego z Wojewódzkim Domem Kultury i Teatrem im. Stefana Żeromskiego, na czas remontu gmachu przy ul. Sienkiewicza, teatr przeniesie się niebawem do przystosowanej specjalnie i rozbudowanej dawnej sali sportowej WDK.

Z okazji Dnia Nauczyciela cytujemy wspomnienie absolwenta naszej szkoły  z roku 1937, pisarza Gustawa Herlinga- Grudzińskiego o nauczycielu Kazimierzu Kaznowskim:  Ze szkolnych pedagogów najbardziej lubiłem profesora Kazimierza Kaznowskiego, który uczył nas przyrody. Był to człowiek jakby żywcem przeniesiony z XIX stulecia -- z bródką, W garniturze, z białym kołnierzykiem, niezwykle poważny, do wszystkiego odnosił się z wielką pieczołowitością i pedanterią, uważając, że to, co robi, ma wielkie znaczenie. Uwielbiałem jego lekcje, to było jakieś zauroczenie. Przywoziłem mu z Suchedniowa do laboratorium rozmaite rzeczy. Pamiętam, że miałem kiedyś referat o rosiczkach, malutkich mięsożernych kwiatkach, które zamykają się, gdy siadają na nich muszki. Bardzo to go zainteresowało i poprosi mnie o przywiezienie rosiczek z moich okolic, w których jest wiele ich odmian, i ja oczywiście, z największą dumą, dostarczyłem mu cały słoik tych roślin. Byłem niezwykle zafascynowany jego lekcjami, i nim samym. ( "Najkrótszy przewodnik po sobie samym" )

  Wrzesień, pierwszy miesiąc nowego roku szkolnego, jest dobrym czasem na publikację tekstów ukazujących obecność szkoły w życiu i pamięci jej uczniów, absolwentów. Zaczynamy od artykułu dr Ireny Furnal Jak się uczył Gustaw Herling-Grudziński. ( Na zdjęciu pisarz, więzień gułagu, redaktor paryskiej Kultury, autor Innego świata, honorowy członek naszego stowarzyszenia Gustaw Herling Grudzinski w czasach gimnazjalnych). Publikujemy za zgodą autorki  obszerny fragment tekstu, który ukazał się w  w lipcowym numerze pisma Świętokrzyskie. Pełny tekst w wersji elektronicznej na stronie www.pisarze.pl.  Witryna publikuje też inne  interesujące materiały autorki dotyczące szkoły i obecności w niej Grudzińskiego.