Iława,10 lipca 1920 r. Uroczystości pod pomnikiem Stefana Żeromskiego.

W przeddzień 100. rocznicy plebiscytu przeprowadzonego w 1920 roku na obszarze Warmii, Mazur i Powiśla (11 lipca 1920) harcerze, przedstawiciele władz samorządowych, organizacji społecznych i politycznych złożyli kwiaty pod pomnikiem Stefana Żeromskiego w Iławie.

Na mocy Traktatu Wersalskiego kończącego I wojnę światową plebiscyt miał rozstrzygnąć o przynależności tych ziem do odradzającej się Polski bądź do Niemiec. W akcję plebiscytową prowadzoną w trudnym dla kraju czasie wojny polsko-bolszewickiej zaangażowali się między innymi  harcerze z Organizacji Harcerskiej na Warmii i Mazurach oraz ludzie kultury: poeta Jan Kasprowicz, historyk sztuki Władysław Kozicki i właśnie pisarz Stefan Żeromski. 20 maja 1920 roku wyruszył z Orłowa do Kwidzynia, Malborka, Iławy, Prabut, Suszu, Buchwaldu i Waplewa. W wyniku przegranego plebiscytu większość ziem przyłączono do Niemiec. Jedną z przyczyn przegranej, mimo mobilizacji miejscowej ludności, były przepisy pozwalające na głosowanie ludności, która nie mieszkała na terenach objętych plebiscytem, co wykorzystali Niemcy.

Zaangażowanie Żeromskiego spowodowało odrzucenie w 1924 roku jego kandydatury do Nagrody Nobla. Po publikacji „Wiatru od morza” zarzucono pisarzowi germanofobię i polski imperializm. Nagrodę otrzymał wówczas Władysław Reymont. M. H-Rz.