Wokół Żeromskiego

Ławeczka Żeromskiego w Strawczynie.

Jak podaje "Echo dnia" w Strawczynie, miejscu urodzenia Stefana Żeromskiego, zamiast dotychczasowego pamiątkowego kamienia  niebawem stanie ławeczka Żeromskiego. Już została odlana i czeka na zamontowanie. To dojrzaly Żeromski, z twarzy przypominajacy pomnik w kieleckim parku, powracający z pisarskim dorobkiem do miejsca urodzenia. A na ławeczce ... symbole: szklane domy i cytaty z utworów. To koncepcja rzeźbiarza Sławomira Micka i kustosz Kazimiery Zapałowej.

W Polsce pisarz ma już swoje ławeczki. Jedna stoi w centrum Siedlec, druga w parku w Konstancinie ( całkiem sympatyczna) i trzecia, rodzinna, przed dworkiem w Ciekotach. W Strawczynie będzie czwarta.

Więcej o tej ostatniej na stronie "Echa dnia": https://echodnia.eu/swietokrzyskie/laweczka-zeromskiego-juz-gotowa-wkrot...

Stefan Żeromski i powstanie styczniowe

Stefan Żeromskie urodził się w 1864 r., kilka miesięcy po upadku powstania styczniowego. Wychowywał się więc w  otoczeniu rodzinnych i sąsiedzkich wspomnień i opowieści powstaniem wywoływanych. Znamy nazwisko takiego sąsiada. To Ignacy Karpiński z Wilkowa. W powstaniu uczestniczyli też wujowie S. Żeromskiego: Adolf Nekanda-Trepka, Juliusz, Ignacy i Antoni Schmidtowie (Antoni w tragicznych okolicznościach został zesłany w głąb  Rosji) oraz cioteczni bracia: Ksawery, Zygmunt, Gustaw Sascy.

Opowieści zaowocowały utworami literackimi: opowiadaniem „Rozdziobią nas kruki, wrony” z 1896 r., nowelą „Echa leśne” z 1905 r. i klechdą domową (powieścią) „Wierna rzeka” z 1912 r. Wczesniejsze, młodzieńcze utwory zaginęły. Pisarz wspominał później: We wczesnej młodości na ławie szkoły rosyjskiej pisałem był długi poemat pt.„Bezkiszkin” wysnuty z klechd domowych, z opowiadań ludzi prostych, z wieści sekretnych naszych lasów kieleckich. Opisywałem rymami dzieje rosyjskiego oficera, który poszedł do naszego powstania, a pojmany w potyczce, tracony był na szubienicy na rynku miasteczka Włoszczowy.[...]

Powstanie styczniowe w rodzinie Stefana Żeromskiego

W powstaniu styczniowym uczestniczyli wujowie Stefana Żeromskiego: Adolf Nekanda-Trepka, Juliusz, Ignacy i Antoni Schmidtowie (Antoni w tragicznych okolicznościach został zesłany w głąb  Rosji) oraz cioteczni bracia: Ksawery, Zygmunt i Gustaw Sascy.

Powstanie zagarnęło też ojca pisarza - Wincentego. W 1863 roku dzierżawił majątek w Strawczynie. Zmagał się z koniecznością zaopatrywania  oddziałów rosyjskich tropiących w okolicy powstańców. Ich samych  też potajemnie zaopatrywał w żywność, przechowywał rannych, pomagał. Donos okolicznych chłopów, zwabionych obietnicą nagrody, groził więzieniem. Spryt i łapówka uratowała Żeromskiego.

W następnym, 1864, roku został jednak aresztowany i podobno na cztery miesiące osadzony w kieleckim więzieniu (przy obecnej ul. Zamkowej). Według relacji badacza, Stanisława Piołun-Noyszewskiego, kolejna łapówka umożliwiła zwolnienie do domu. Fakt ten nie został jednak do końca potwierdzony w zachowanych dokumentach.  Ale to właśnie w tych latach Wincenty zaczął się rozglądać za nową dzierżawą. Majątek przynosił bowiem straty. Stefan Żeromski w swoich „Dziennikach” wyjaśniał ich podłoże:

Literaturoznawcze odkrycie Jerzego Daniela-"Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego i Jan Strożecki

To była bardzo piękna, jedna z ładniejszych, takich bardzo szlachetnych postaci. Przyjaźń Żeromskiego i Stróżeckiego była bezinteresowna i czysta.

Dzieje pewnego listu...

Kto ma akurat pod ręką Ludzi bezdomnych niechaj otworzy pierwszy tom na ostatnim rozdziale noszącym tytuł Zwierzenia. Wypełnia go pamiętnik Joanny Podborskiej. Nas interesuje tylko zapis pod datą 10 grudnia, w którym Joanna przytacza list od swego brata Wacka, politycznego zesłańca. List zaczynają takie same zdania, jakie odnajdziemy w (…) autografie listu Strożeckiego (…) . Stefan Żeromski zaczerpnął z listu Jana kilka fragmentów i wstawił do swego utworu. Słowo w słowo, nie licząc drobnych zmian redakcyjnych.

Puszcza jodłowa, Stefan Żeromski i Jan Strożecki

W uszach moich trwa szum twój, lesie dzieciństwa i młodościsłowa otwierające „ Puszczę jodłową” Stefana Żeromskiego zna wielu z nas. Kto jednak zna  taki fragment:

 Czarne cienie jodeł kołyszą się rytmicznym tanem… Krzywymi pazurami korzeni wszczepione między omszałe, sterczące i nawalone skrzyżale, między rumowie, które zwietrzały kwarzec górski wytwarza, spłaszczonymi koronami chwiejące się za wiatrem tam i sam, obwieszone ciemnozielonymi wieńcami igieł ulistnienia, obarczone licznymi ramionami spławów potężnych, pachnące balsamicznym olejem w nasionach zawartym, śpiewały przed nim własny poszum swój…?

Dalej jest tak:

Stefan Żeromski i Faustyna Morzycka

Od stycznia 2021 r. w kolejne niedziele o godz. 12.00 na kanale YouTube oraz na Facebooku Muzeum Narodowego Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach  Magdalena Del z Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego opowiada o koligacjach Stefana Żeromskiego z wybitnymi postaciami i rodami z jego epoki. Cykl gawęd nosi tytuł Powiązani. Do tej pory ukazały się materiały dotyczące związków Żeromskiego z rodziną Kossaków, Witkiewiczówi czy relacji pisarza z Bolesławem Prusem.

W najbliższą niedzielę 21 marca br., zostanie przedstawiona Faustyna Morzycka, pierwowzór postaci Stanisławy Bozowskiej, tytułowej bohaterki opowiadania „Siłaczka”. To tragiczny i paradoksalny życiorys, pokazujący jak zaskakujące mogą być konsekwencje podejmowanych wyborów.

Walentynki z Żeromskim w Szklanym Domu w Ciekotach

Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach  13 lutego 2021  r. świętuje walentynki  w dworku Stefana Żeromskiego.

Zaplanowano  przewodnickie opowieści o największych miłościach pisarza. Padną odpowiedzi na pytania: gdzie poznał się ze swoją jedyną żoną Oktawią? Co połączyło go z Anną Zawadzką, ze związku z którą narodziła się córka Monika? Kim była Helena Radziszewska? O czym pisał w listach do swojej młodzieńczej miłości Ludwiki Dunin-Borkowskiej? Co kryje „Księga namiętności. Dzienniki intymne Stefana Żeromskiego” opracowana przez Józefa Bednarowskiego? (pozycja do nabycia w sklepiku z pamiątkami).

Oprowadzanie odbędzie się o pełnych godzinach od 10.00 do 15.00. Bilety wstępu w cenie 10 zł (normalny) i 8 zł (ulgowy). Obowiązuje  reżim sanitarny, stąd limit wejść i konieczność wcześniejszej rezerwacji  pod numerem telefonu: 41 311 21 28 lub szklanydom@maslow.pl.

Przez wąwozy w Zgórskich Górach

Zgórskie Góry to pasmo ośmiu szczytów rozciągających się od Rykoszyna po Słowik. Licząc jednak od bliższej nam strony, od przełomu Bobrzy, pierwsza to Góra Słowikowska (360 m), dalej Biesak (388 m), Zielona (372 m), Pruskowa (368 m), Belnia (362 m), Skwarnia (327 m), Plebańska (342 m) i Ciastowa (329 m). Zbudowane są z oliwkowo – szarych piaskowców i porośnięte lasem mieszanym, ale z bardzo dużą przewagą buczyny. Ciekawostką tego pasma jest niespotykana gdzie indziej w Górach Świętokrzyskich ilość pięknych, głębokich wąwozów i bocznych dolinek. Najlepiej widoczne są w całości, kiedy liście opadną z drzew.

Na archiwalnym zdjęciu wykonanym od południa w 1936 r. jest tylko część Zgórskich Gór – od G. Słowikowskiej po Pruskową. Na Patrolu widoczna drewniana wieża triangulacyjna. Była bardzo wysoka. Zachowała się w całości do końca lat 60- tych. Przypuszczam, ze takiej panoramy już się nie da zrobić z powodu gęstej zabudowy od Słowika po Czerwoną Górę. Szewce też doszły do już do Miejskiej Góry.

Na Słowik, do źródełka, chadzał przez Karczówkę Stefan Żeromski wraz z kolegami. Pisze o tym w pamiętnikach, ale nie wspomina w którym miejscu ono biło.

J.

95 rocznica śmierci Stefana Żeromskiego

Takie ulotki zostały rozrzucone w Warszawie z samolotów przelatujących nad konduktem żałobników żegnających 23 listopada 1925 roku zmarłego trzy dni wcześniej pisarza Stefana Żeromskiego. Wśród żałobników szła z wieńcem grupa kolegów pisarza z Męskiego Gimnzjum Rządowego w Kielcach, czyli z naszej szkoły.

Od 19.11.2020 roku oryginalny egzemplarz ulotki można oglądać w Dworku Żeromskich w Szklanym Domu w Ciekotach. Przekazała ją z rodzinnych zbiorów żeromszczanka, kustosz Kazimiera Zapałowa.

więcej na stronie Radia Kielce:
www.radio.kielce.pl/wiadomosci/95-lat-po-smierci-zeromskiego-unikatowa-u...

Imieniny Stefana (Żeromskiego) w Szklanym Domu w Ciekotach

Katarzyna Pakosińska, Krzysztof Zanussi, kapela Zakopiany to goście Imienin Stefana, które przed dworkiem Stefana Żeromskiego w Ciekotach odbędą się w weekend 5 – 6 września. W tym roku dzieła pisarza przeczytają Mistrzowie Mowy Polskiej, a publiczności zostanie przybliżony zakopiański okres działalności Żeromskiego.
 

Strony

Subscribe to RSS - Wokół Żeromskiego