Chata Żeromskiego w Nałęczowie, akwarela Andrzeja Olesia

W zbiorach malarstwa Muzeum Narodowego w Kielcach znajduje się wykonana w sepii akwarela Chata Żeromskiego w Nałęczowie. Została namalowana w 1950 roku na podstawie widokówki przez mieszkającego od 1936 roku w Kielcach artystę malarza Andrzeja Olesia.

Nałęczowska chata została wybudowana przez pisarza w stylu zakopiańskim w 1905 roku z przeznaczeniem na pracownię i dom letni. Nazwany Popiołówką, bo powstały za honorarium otrzymane po wydaniu powieści historycznej Popioły, został zaprojektowany przez zaprzyjaźnionego z Żeromskim, a potem spokrewnionego z nim, młodego architekta Jana Witkiewicza.

W chacie powstały Dzieje grzechu, Duma o hetmanie, Słowo o bandosie oraz dramat Róża. Sam dom opisał Żeromski w swoim wspomnieniu poświęconemu zmarłemu synowi Adamowi ( O Adamie Żeromskim wspomnienie): Budowa „chaty” na szczycie Góry Armatniej w pobliżu grupy dzikich drzew, domu składającego się jedynie z jednej izby, wysokiej i szerokiej, jak spichlerz, o ścianach gładkich z sosnowych drewien, do której prowadzą zamczyste drzwi, a zaopatrzonej we trzy okna ogromne. […] Ileż to zabiegów i kłopotu wchłonęła w swe ściany ta „chata” za ośmset rubli, pracownia, a raczej leżalnia!
Trzy lata po śmierci pisarza w 1928 roku, żona Oktawia stworzyła w tym miejscu, działające do dzisiaj, muzeum poświęcone pamięci męża.

Kilka słów należy się autorowi akwareli, Andrzejowi Olesiowi. Ten związany z Krakowem malarz od 1936 roku został mieszkańcem Kielc. Sprawował funkcję wojewódzkiego konserwatora sztuki i kierownika oddziału sztuki w urzędzie wojewódzkim. Podczas II wojny światowej uczył prywatne rysunku i wykładał historię sztuki na konspiracyjnym uniwersytecie. Po 1945 zainicjował powstanie w Kielcach oddziału Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków. Został też jego prezesem. W Muzeum Świętokrzyskim opiekował się działem malarstwa .